Phỏm (tên khác là tá lả) là cách chơi bài của Việt
Nam, dùng bộ bài tú lơ khơ, với số lượng người chơi từ 2-4 người. Khi chơi
bài Phỏm, người chơi cần cân nhắc để tìm cách ăn bài và thả rác để lập những tập
hợp bài gọi là phỏm cũng như giảm thiểu tổng số điểm của những lá bài
không nằm trong phỏm.
Tập hợp bài Phỏm
Một nhóm bài được gọi là Phỏm nếu chúng gồm có
+ 3 hay 4 lá bài với cùng một số bài.
Phỏm gồm các quân cùng một hàng là “phỏm ngang”: 3 quân J, 4
quân 10, 3 quân K v.v…
+ 3 lá bài liên tục hay nhiều hơn với cùng một nước bài.
Phỏm gồm các quân liền nhau gọi là “phỏm dọc”: J♦ – Q♦ – K♦, A♠ – 2♠ – 3♠ bích,
8♥ – 9♥ – 10♥ – J♥ v.v…
Cách tính điểm
Trong ván bài thường, người với bài còn lại tốt nhất thắng
ván bài. Người có bài tốt kế tiếp chung 1 cược, kế tiếp nữa chung 2 cược, và
người có bài xấu nhất chung 3 cược. Nếu người thua bị móm, người này luôn phải
chung 4 cược.
Nếu ván bài kết thúc với 1 người chơi ù, người ù thắng ván
bài, và mỗi người thua phải chung cho người thắng 6 cược. Nếu tay bài ù có 10
lá bài (tức là ù trước khi vứt rác), người thua phải chung gấp đôi (12 cược).
Trường hợp đồng điểm: Trong ván bài thường, nếu 2 người có
cùng tổng số điểm, người nào vứt bài rác cuối cùng trễ nhất trong 2 người đó
thua.
Trong một ván bài thường khi không có ai ù, điểm của mỗi người
chơi là tổng số điểm còn lại trên tay của người đó. Các cây bài J, Q, K, A được
tính lần lượt là 11, 12, 13 và 1 điểm. Tổng số điểm của bài càng ít thì càng tốt,
và người ít điểm nhất thắng. Một trường hợp ngoại lệ là nếu 1 người không hạ được
phỏm nào, người đó được gọi là bị móm. Người bị móm luôn thua người không bị
móm cho dù có tổng số điểm ít hơn.
Luật chơi bài phỏm
Ván bài kết thúc khi có một người ù (Ai đạt 0 điểm gọi là
“ù”).
Nếu không có ai ù, ván bài sẽ kết thúc sau 4 vòng đánh. Trước
khi vứt đi lá bài rác trong vòng 4, người chơi cần trình tất cả những phỏm mình
có cho mọi người biết.
Một người có 10 quân (người đi đầu) và những người còn lại
nhận 9 quân bài. Phần còn lại của bộ bài đặt vào giữa bàn.
Người đi đầu bỏ đi 1 lá bài rác trên tay của mình. Người kế
tiếp có thể ăn lá bài đó nếu nó có thể hợp với bài trên tay thành một phỏm.
Nếu người kế tiếp không thể ăn hay không muốn ăn lá bài rác
người tay trên đánh xuống, người đó phải nhận thêm 1 lá bài từ bộ bài ở giữa
bàn.
Luật đền trong phỏm
– Một người chơi để cho đối phương ăn 3 lá bài dẫn đến Ù,
người chơi đó sẽ phải đền Ù cho cả làng.
– Khi một người ăn cây chốt mà trong vòng hạ bài cuối đó có
một người Ù thì người được ăn chốt đó phải đền Ù cho cả làng.
